توجه كامل به خداوند با تمام اعضاء و حواس، روي گرداني از مشكلات زندگي و اشتغالات فكري كه در حين نماز ايجاد مي شود و مدتي پس از نماز هم ادامه دارد، باعث به وجود آمدن حالتي از آرامش رواني مي شود.

تأثيرات قرآن و نماز بر كاهش اضطراب

اختلالات اضطرابي رايج ترين بيماري هاي رواني در جامعه اند كه در پانزده تا بيست درصد از بيماران كلينيك هاي درماني ديده مي شود. اضطراب حالتي نامطبوع، همراه با انتظاري نامطمئن از رخداد موضوعي زيان آور است. اضطراب موقعيتي است كه گاهي در زمان امتحان يا اعمال جراحي و.. ديده مي شود. اضطراب بر اساس تجزيه، باعث اختلال در يادگيري و ايجاد خطاهاي بيشتر مي شود.از نشانه هاي ذهني اضطراب مي توان عدم تمركز فكري، ضعف در ادراك، ناتواني در تحليل و ضعف حافظه را نام برد.

تأثيرات صوت قرآن بر كاهش اضطراب

روش هاي گوناگوني براي كاهش اضطراب مي توان نام برد كه از جمله ي آنها روش هاي «تن آرامي» و «موسيقي درماني» است. بديهي است كه انتخاب يك روش درمان بدون عارضه، كم هزينه، سالك و ساده نظير موسيقي درماني از ارجحيت برخودار است.

يكي از صداهاي دلنشين و جذاب، آواي عرفاني قرآن كريم است. كلام الهي با قدرت نفوذ فراوان خود، آنچنان بر روح و جسم اثر مي كند كه گويي بعد از شنيدن آن، انسان تازه متولد شده و احساس سبكي، سرزندگي و رهايي از قيد و بندهاي مادي مي كند، هراس و نگراني را از دل مي زدايد و در فرد شنونده ايجاد آرامش مي كند.

همانگونه كه در قرآن آمده «الا بذكر الله تطمئن القلوب» ۲۲۶۰ بار كلمه «ذكر» آورده شده است كه منظور يادآوري است. بهداشت روان انسان بحث سراسر قرآن كريم است. قرآن آرامش و امنيت را، راه دستيابي به سلامت روان مي داند. مطالعات انجام شده با مضمون تأثير آواي قرآن بر اضطراب و درد بيماران تحت عمل جراحي يا آزمون هاي تشخيص، بيانگر تأثير مثبت قرآن بر بهداشت روان و جسم است.

لذا جهت برخورداري از آثار معنوي قرآن، بهره گيري از اين كلام الهي به عنوان يك روش تسكين دهنده ي مفيد و قابل دسترسي براي كاهش اضطراب پيش از آزمون دانشجويان پيشنهاد مي شود، چرا كه نظم آهنگ واژگان قرآن، نغمه ي دلكش و نوايي دلپذير مي آورد، نوايي كه احساسات آدمي را بر مي انگيزد و دل ها را شيفته ي خود مي كند. نواي زيباي قرآن براي هر شنونده اي هر چند غير عرب، جذاب و روح بخش است.

بررسي نقش نماز بر كاهش اضطراب

انسان از دو ديدگاه جهان بيني الهي و مادي نگريسته مي شود. در جهان بيني الهي، انسان بر اساس آيات قرآني«نفخت فيه من روحي» و «اني جاعلك في الارض خليفه»، داراي فطرتي خدايي و به عبارتي نيمه ملكوتي است. او موجودي است مستقل، امانت دار خدا، مسئول خويشتن و جهان، مسلط به طبيعت و زمين و آسمان، ملهم به خير و شر كه وجودش از سستي و ناتواني به قوت و كمال سير مي كند. در جهان بيني مادي، در تفسير انسان و توجيه رفتار او، به يك سري عوامل بيوشيميايي، ارثي و مسايل زيست شناختي بسنده مي شود.

حال اين سؤال مطرح است كه آيا باورها و اعتقادات فرد، در سلامت روحي- رواني او مؤثر است؟ تحقيقات نشان داده است كه بيشتر بيماري هاي رواني ناشي از ناراحتي هاي روحي و تلخكامي هاي زندگي، در ميان افراد غير مذهبي، بيشتر ديده مي شود. از طرفي شيوع اضطراب در ميان زنان بيشتر از مردان است. اضطراب عبارت است از تشويشي فراگير، ناخوشايند و مبهم كه اغلب با علائمي مانند سردرد، تعريق، تپش قلب، درد قفسه ي سينه، ناراحتي مختصر معده و... همراه است.

به علاوه اضطراب، بر تفكر، ادراك و يادگيري فرد اثر مي گذارد. اضطراب طبيعي، پاسخ مفيد به واقعيتي تهديد كننده است. در حالي كه اضطراب مرضي به دليل شدت يا مدتش، پاسخي است نامتناسب به يك محرك فرضي، دكتر هاسيلوپ مي گويد: « مهمترين عامل خواب آرام بخش كه من در طول سال هاي متمادي با كسب تجربه در مسايل رواني به آن پي بردم، همين نماز است.» همچنين بسياري از روانشناسان و روانپزشكان دريافته اند كه دعا و داشتن يك ايمان محكم به دين، باعث رفع نگراني، تشويش يا حس ترس كه موجب بيشتر بيماري هاست مي شود.

توجه كامل به خداوند با تمام اعضاء و حواس، روي گرداني از مشكلات زندگي و اشتغالات فكري كه در حين نماز ايجاد مي شود و مدتي پس از نماز هم ادامه دارد، باعث به وجود آمدن حالتي از آرامش رواني مي شود. بر اساس تحليلي از اين آيه ي قرآن هم مي توان به نقش آرامش بخش بودن نماز پي برد. از طرفي آمده در قرآن كه «الا بذكر الله تطمئن القلوب» (با ياد خدا دل ها آرام مي گيرد) و از طرفي آيه «اقم الصلوه لذكري» (نماز را براي ياد من اقامه كنيد.) اشاره به اين دارد كه نماز باعث آرامش دل هاست.